Akne, yani sivilce dünyada en sık görülen deri hastalıkları arasında başı çekmektedir. Akne siyah nokta dediğimiz daha veya basit nodülokistik yani deri altındaki iltihaplı sivilce dediğimiz derin ve iz bırakan lezyonlara kadar geniş bir spektrumda ortaya çıkabilir. Özellikle iltihaplı sivilcelerde ağrı ve kaşıntı ortaya çıkabilir.

Akne (Sivilce) Neden Çıkar?

Ergenlik döneminde daha sık görülse de erişkinlikte de akne ortaya çıkabilmektedir. Aknenin ortaya çıkmasında birçok faktör rol oynar. Bunlar kısaca yağlanma artışı, derinin keratinizasyonunda artış, bakteriyel çoğalma ve inflamasyondur. Akne ayrıca birçok faktör tarafından da tetiklenebilir. Yüzde sivilce nedenleri arasında hormonal nedenler, stres, güneş ışınlarına yoğun maruziyet, süt ürünlerinin fazla tüketimi, şekerli ve yağlı gıdaların kullanımı, B12 vitamini gibi bazı ilaçlar, aşırı terleme ve sigara olarak sıralanabilir. Ayrıca aknenin ortaya çıkışında genetik faktörlerin de rolü büyüktür. Özellikle son zamanlarda dermatoloji uzmanına danışmadan, bilinçsizce deri yapısına uygun olmayan, gözenekleri tıkayan kozmetik ve nemlendirici ürünlerin de kullanılması da sivilce çıkışını artırmaktadır. Tüm bu sayılan nedenler kişinin özelliklerine göre yüzeysel akneden, derin ve ağrılı sivilce formlarına kadar geniş bir aralıkta ve bazen tüm formlar da bir arada olabilmek kaydıyla oluşabilir.

Hangi Bölgede Neden Sivilce Çıkar?

Bazı kişilerde inatçı ve geçmeyen sivilceler meydana gelir ve genellikle bu durum birden fazla faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkar. Bunlar arasında da yukarıda sayılan faktörler çoğunlukla etkendir. geçmeyen sivilce sebepleri arasında androjenlerin artışı, polikistik over sendromu gibi bazı hormonal bozukluklar, insülin direnci, bazı ilaçlar ve besin takviyeleri, stres, hava kirliliği, cilt hijyenine ve beslenmeye dikkat etmemek, bazı akne sendromları, cildin tahriş edilmesi, uyku bozuklukları, sivilcelerin devamlı sıkılması ve yolunması, alerjik reaksiyonlar, bağırsak mikrobiyotasındaki bozulmalar geçmeyen ve inatçı aknelerin nedeni olabilir.

Bazı durumlarda bir anda ortaya çıkan kırmızı sivilceler ortaya çıkabilir. Bir anda ortaya çıkan kırmızı papülopüstüler sivilcelerde kortizon kullanımı gibi ilaç öyküsü mutlaka sorgulanmalı, bazı alerjik döküntüler de bu tarzda ortaya çıktığı için değerlendirilmeli, hormonal bozukluklar ekarte edilmeli, demodeks adı verilen parazitoz durumu ve mekanik akne dışlanmalıdır.

Akne yüzde daha çok T bölgesi adını verdiğimiz alın, burun ve yanaklarda ortaya çıkar. Özellikle kadınlarda ve adet döneminde çene bölgesinde sivilce çıkışı hızlanabilir. Sivilce yüz dışında sırt, omuzlar ve göğüs ön yüzünde de ortaya çıkabilir.

Akne sadece kozmetik endişelere yol açan bir hastalık olmayıp anksiyete, depresyon, sosyal izolasyon gibi ağır psikojenik sonuçları da olabilen bir durumdur ve mutlaka tedavi edilmelidir. Tedavide gecikmeler lekelenmeyi ve kalıcı izleri artırabilir.

Akne (Sivilce) Tedavisi Nasıl Olur?

Akne tedavi planında öncelikle hastanın akne tip veya tiplerine karar vermek gerekir ve daha önce aldığı tedaviler sorgulanmalıdır. Kişinin doğru ve kendisine uygun dermokozmetik ürünlerle cilt bakım rutinini oluşturmak tedavinin en önemli basamaklardandır. Bu dermokozmetikler kişinin deri yapısına ve sivilce şiddetine göre salisilik asit, glikolik asit, C vitamini gibi ürünleri içerebilir.

Tedavi mutlaka dermatoloji uzmanı tarafından planlanmalıdır. Sivilcenin şiddetine göre retinoik asit, azelaik asit, benzoil peroksit ve/veya antibiyotik içeren kremler reçete edilebilir. Oral antibiyotik ve oral retinoik asitler uygun hastalarda kullanılabilir. Bazı kadın hastalarda doğum kontrol hapları da tercih edilebilmektedir.

Sivilce tedavisinde tedaviye yanıt hızını düşüren ve iz kalma riskini artıran bazı hatalar vardır. Akneyi sıkmak, yolmak ve makyajla uyumak cildinize yapabileceğiniz en büyük kötülüklerdendir. Ayrıca sosyal medyada sıkça önüme düşen ve çok yanlış uygulamalar olan sivilceye diş macunu sürmek, sirke, limonlu, karbonatlı su gibi uygulamalar yapmak cildinizin doğal asit bariyerini bozarak sivilce çıkışını artırır, olan sivilceleri daha da iltihaplı hale getirir. Ayrıca ciltte tahriş, kızarıklık, kuruluk ve kaşıntıya yol açar.

Derinizi dermatoloğunuza emanet ediniz.

Dr. Öğr. Üyesi Nazlı CAF
Deri ve Zührevi Hastalıklar (Dermatoloji) Uzmanı