Antibiyotiklerin doğru kullanılmasının sadece bizim değil toplum sağlığı üzerinde olumlu etkilerini düşünerek hekim önerisiyle kullanmaya özen göstermenin bilicinde olmamız gerekir.
Antibiyotik nedir? Hangi hastalıkların tedavisinde antibiyotik kullanılır?
Antibiyotik bakterilerin neden olduğu infeksiyonları tedavi etmede kullanılan ilaçlardır.
İnfeksiyon nedeni bakteri değil ise, kullanılan antibiyotiğin hastalığı iyileştirmede hiçbir etkisi yoktur. Özellikle sonbahar ve kış aylarında sık karşılaştığımız grip, soğuk algınlığı ve nezle gibi üst solunum yolu infeksiyonlarına yol açan etkenler % 70 oranında virüsler olup, antibiyotiklerin bu tür viral infeksiyonları tedavi edici özelliği yoktur. Aksine, kişide gelecekte gelişebilecek bakteriyel infeksiyonda o antibiyotiğin etkisiz kalmasına neden olacak şekilde direnç gelişmesine yol açabilir. Doğru kullanılmadığı zaman ortaya çıkan direnç problemi sadece o kişiyi değil yayılarak tüm toplumu etkiler.
Antibiyotik kullanımında nelere dikkat edilmelidir?
Antibiyotikler sadece doktor tarafından önerildiği zaman kullanılmalı.
Hekim olmayan, hastalığına iyi gelen komşunun ve ya çevremizdeki bireylerin önerdiği antibiyotikleri kullanmayalım çünkü her hastalığın semptom ve bulguları her bireyde farklı seyredebilir.
Ateşimizi düşürmek ve ya ağrımızı kesmesi amacıyla evde var olan antibiyotikleri kullanmayalım. Çünkü antibiyotiklerin ateş düşürücü veya ağrı kesici özelliği yoktur. Bu şekilde kullanılması barsağımızda var olan koruyucu florayı bozarak dirençli bakterilerin floramıza yerleşmesine yol açar. Böylece tedavisi zor olan dirençli bakteriyel enfeksiyonlar ile karşı karşıya kalabiliriz.
Antibiyotikleri hekimin önerdiği dozda, doz aralığında ve sürede almalıyız. aksi takdirde infeksiyona yanıt alamayabilir ve ya kısa bir süre sonra re-enfeksiyon ile karşı karşıya kalabiliriz.
Ayrıca antibiyotiklerin uygun koşullarda muhafaza edilmesi ve son kullanma tarihine dikkat edilmeli aksi takdirde ilaç reaksiyonları ile karşı karşıya kalmamıza yol açabilir.
Antibiyotiğin belirtilen saatlerde alınmaması ya da doktorun bilgisi olmadan bırakılması hangi sonuçlara neden olur?
Antibiyotikler doğru endikasyonlarda kullanılmadığında bakteriler kullanılan antibiyotiğe direnç geliştirerek etkisiz hale getirebilir. Bu durum hastalığımızın ilerlemesine ve semptomlarımızın artmasına yol açarak ciddi klinik tablolarla karşı karşıya bırakabilir.
Doktora danışmadan antibiyotik kullanmanın riskleri nelerdir?
Bu tarz kullanımlar dirençli bakteriyel enfeksiyon oranlarının artmasına, tedavisi zor hatta bazen imkansız olan infeksiyon hastalıklarına yol açar. Bakterilerin çeşitli yollarla direnç mekanizmalarını kendi aralarında yaymaları, dirençli bakteriyi taşıyan bireyin duyarlı bir bireye aktarabilmesi ve bir ülkeden diğer ülkeye bireyler arası taşınabilmesi direnci küresel sorun haline getirmekte. Bu durumla mücadele edebilmek için dünya sağlık örgütü 18-24 Kasım haftasını antibiyotik farkındalık haftası olarak ilan ederek dirençli bakteriyel infeksiyonlarla karşı karşıya kalmayı minimalize etmeyi amaçlar.
Prof. Dr. Fatma BOZKURT
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji
