CRP testi, kanınızdaki C-reaktif protein seviyesini ölçer. Karaciğeriniz, iltihaplanmaya yanıt olarak CRP‘yi kan dolaşımınıza bırakır. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, enfeksiyonlar ve belirli otoimmün durumlar gibi çeşitli iltihaplanma nedenlerini teşhis etmeye ve izlemeye yardımcı olmak için bu testi kullanır.

CRP Nedir?

Bir c-reaktif protein testi, kanınızdaki c-reaktif protein (CRP) seviyesini ölçer. CRP, karaciğeriniz tarafından yapılan bir proteindir. Enflamasyona yanıt olarak kan dolaşımınıza gönderilir. Enflamasyon, yaralandıysanız veya enfeksiyon kaptıysanız vücudunuzun dokularınızı koruma yöntemidir.  Bazı otoimmün bozukluklar ve kronik hastalıklar da iltihaplanmaya neden olabilir.

Kandaki yüksek CRP seviyesi, iltihaplanmanın bir göstergesi olabilir. Enfeksiyondan kansere kadar çok çeşitli koşullar buna neden olabilir.
Yüksek CRP seviyeleri, kalp atardamarlarında iltihaplanma olduğunu da gösterebilir, bu da daha yüksek kalp krizi riski anlamına gelebilir.
Normalde kanınızda düşük seviyelerde c-reaktif protein bulunur. Yüksek seviyeler ciddi bir enfeksiyon veya başka bir bozukluğun işareti olabilir.
CRP testi son derece spesifik olmayan bir testtir. CRP seviyeleri birçok inflamatuar durumda yükselebilir.

CRP Kaç Olmalı?

CRP (C-reaktif protein), kanda ölçülen bir inflamasyon (iltihap) belirtecidir. Karaciğer tarafından üretilir ve vücutta enfeksiyon, doku hasarı veya inflamatuvar hastalıklar olduğunda yükselir.

• Normal CRP değeri:
  Genellikle <5 mg/L olarak kabul edilir. Ancak laboratuvara göre bu referans aralığı biraz değişebilir (örneğin <3 mg/L de olabilir).

• Yüksek CRP ne anlama gelir?

  • 5–10 mg/L: Hafif inflamasyon (örneğin viral enfeksiyonlar, sigara, obezite).

  • 10–100 mg/L: Orta derecede inflamasyon (bakteriyel enfeksiyonlar, bazı kronik hastalıklar).

  • 100 mg/L: Şiddetli inflamasyon veya ciddi enfeksiyon (zatürre, sepsis gibi).

• Düşük CRP: Klinik olarak genellikle sorun teşkil etmez, sağlıklı bireylerde düşük olması beklenir.

CRP Nasıl Düşer?

CRP’yi düşürmek için temel amaç, altta yatan nedeni tedavi etmektir. Tek başına CRP’yi hedef almak yerine, inflamasyona neden olan durumu ortadan kaldırmak gerekir.

1. Enfeksiyon tedavisi:

   • Bakteriyel enfeksiyon varsa antibiyotik başlanır.

   • Viral enfeksiyonlarda genellikle destek tedavisi yeterlidir.

   • Enfeksiyon geçtikçe CRP de düşer.

2. Kronik hastalıkların kontrolü:

   • Romatizmal hastalıklar, inflamatuvar bağırsak hastalıkları gibi kronik inflamasyon yapan hastalıkların kontrol altına alınması gerekir.

   • Bu durumda romatoloji, gastroenteroloji gibi branşlarla işbirliği yapılır.

3. Yaşam tarzı değişiklikleri:

   • Sigaranın bırakılması.

   • Obezite varsa kilo verilmesi.

   • Sağlıklı, antiinflamatuvar ağırlıklı beslenme (sebze, balık, lifli gıdalar).

   • Düzenli egzersiz (haftada en az 150 dakika orta tempolu yürüyüş gibi).

4. Gereksiz antibiyotik kullanmamak:

   • CRP yüksekliği her zaman antibiyotik gerektirmez. Nedene göre değerlendirme yapılmalıdır.

CRP Testi Neden Yapılır?

Doktorunuz inflamatuar bir rahatsızlığınız olduğundan şüpheleniyorsa (artrit, kanser, enfeksiyon vb.), C-reaksiyon protein testi isteyebilir. Bu test, yüksek düzeyde iltihaplanma olduğunu gösterebilir, ancak iltihabın nerede olduğunu veya buna neyin neden olabileceğini göstermez.
Daha önce teşhis edilmiş bir inflamatuar sorununuz varsa, doktorunuz tedavinizin nasıl çalıştığını ve sorunun uygun şekilde yönetilip yönetilmediğini görmek için ara sıra bu testi isteyebilir.

Unutulmamalıdır ki bir yüksek hassasiyetli C-reaktif protein (hs-CRP) testi, normal bir C-reaktif protein testinden biraz farklı bir testtir. Bu test tipik olarak kalp hastalığını ve inmeyi öngörür.

Düzenli C-reaktif testi, yüksek protein seviyelerini ölçerek iltihaplanmaya neden olan farklı hastalıkları ortaya çıkarmaya yardımcı olabilirken, hs-CRP testi, kalp hastalığı ve felç riskini işaret edebilen daha düşük (ancak yine de yüksek) protein seviyelerini ölçer.

Doktorunuz kardiyovasküler sorunlara odaklanıyorsa bir hs-CRP isteyebilir.

CRP Testi Nasıl Yapılır?

CRP testi bir kan örneği ile yapılır. Bu test için özel bir hazırlık gerekli değildir. O gün normal bir şekilde yiyebilirsiniz ve test günün herhangi bir saatinde yapılabilir. Ancak kan örneğiniz ek testler için kullanılacaksa, testten önce belirli bir süre yemekten ve içmekten kaçınmanız gerekebilir.

CRP Yüksekliği Nedir?

Çok çeşitli inflamatuar durumlar, yüksek CRP seviyelerine neden olabilir.

• Romatoid artrit (RA), lupus ve Crohn hastalığı ve ülseratif kolit gibi belirli inflamatuar bağırsak hastalığı türleri (IBD) dahil olmak üzere otoimmün durumlar
• Kalp zarının iltihabı olan perikardit
• Enfeksiyon
• Organ ve doku yaralanması
• Kanser
• Obezite

Yüksek CRP seviyeleri neredeyse her zaman altta yatan ciddi bir tıbbi durumun işaretidir. Desilitre başına 0.3-1.0 miligram (mg/dl) hafif ve orta yükselmeler, hamile bireylerde ve hafif enfeksiyonlu, diyabetli ve diğer bazı tıbbi rahatsızlıkları olan kişilerde olabilir.
Yüksek CRP düzeylerinin en yaygın nedeni ciddi bir enfeksiyondur. Diğer olası nedenler arasında kötü kontrol edilen bir otoimmün hastalık ve ciddi doku hasarı bulunur.

CRP Normal Değeri Nedir?

Sağlıklı kişilerde kan testi sonucunda çıkan CRP değeri 0 – 0,5 mg/L aralığındadır.

CRP Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Yüksek CRP seviyelerinin semptomları, onlara neden olan altta yatan duruma bağlıdır.
Bununla birlikte, orta dereceli enfeksiyonları veya yaralanmaları veya kronik inflamasyona neden olan durumları olan birçok kişi benzer semptomlar yaşayabilir. Bunlar şunları içerir:

• Açıklanamayan yorgunluk
• Ağrı
• Kas sertliği, ağrı ve zayıflık
• Düşük dereceli ateş
• Titreme
• Baş ağrısı
• Mide bulantısı, iştahsızlık ve hazımsızlık
• Uyku zorluğu veya uykusuzluk
• Açıklanamayan kilo kaybı

Çok yüksek CRP seviyelerine sahip kişiler genellikle akut bir enfeksiyona sahiptir.

Akut enfeksiyon belirtileri şunları içerir:
• Yüksek ateş
• Hızlı kalp atış hızı
• Kontrol edilemeyen terleme, titreme
• Kontrol edilemeyen veya kalıcı kusma, öğürme veya ishal
• Nefes almada zorluk
• Döküntü veya kurdeşen
• Baş dönmesi
• Şiddetli bir baş ağrısı, vücut ağrısı
• Bilinç kaybı

CRP‘si yüksek olan bazı kişilerde, özellikle kalp hastalığının erken evrelerinde çok az semptom olabilir veya hiç olmayabilir.

Sonuçların Yorumlanması

Hafif veya orta derecede yükselmiş CRP seviyelerinin yorumlanması zor olabilir.
Çok çeşitli koşullar CRP seviyelerini biraz yükseltebilir. CRP için standart bir referans aralığı olmadığından, genellikle tek başına CRP seviyelerine bakarak herhangi bir sonuca varmanın bir yolu yoktur.
Aşağıdaki faktörler de CRP düzeylerinin yorumlanmasını zorlaştırabilir:

• Yaşam tarzı: Sigara içen, obezitesi olan veya az egzersiz yapan kişilerin CRP seviyeleri normalden yüksek olabilir.
• Küçük yaralanmalar veya enfeksiyon: Bu koşullar, CRP düzeylerini geçici olarak yükseltebilir ve diyabet veya IBD gibi diğer olası durumları gizleyebilir.
• Kronik Durumlar: Otoimmün hastalıklar da dahil olmak üzere kalıcı inflamasyona neden olan enfeksiyonlar, minör enfeksiyon gibi diğer olası yüksek CRP nedenlerini maskeleyebilir.
• Östrojen seviyeleri: Doğum kontrol hapları ve hormon replasman ilaçları gibi östrojen bazlı ilaçlar CRP seviyelerini yükseltebilir.
• Hamilelik: Hamilelik yükseltebilir.

Bir doktor, bir kişinin sağlığına ilişkin geniş bir genel bakış elde etmek için genellikle diğer birkaç testin yanı sıra bir CRP testi isteyecektir. Ayrıca, teşhis koymadan önce CRP seviyelerinin zaman içinde nasıl değiştiğini görmek için testi tekrarlamak isteyecektir.
Bununla birlikte, diğer herhangi bir dış faktörden bağımsız olarak, 10 mg/l’nin üzerindeki CRP seviyeleri tipik olarak altta yatan bir inflamatuar sorunu işaret edecektir.