Nötropeni, kanda normalden daha düşük seviyede nötrofil bulunmasıdır. Nötrofil kemik iliğinde üretilen beyaz kan hücresi tiplerinden biridir. Genellikle beyaz kan hücreleri ve özellikle de nötrofiller vücuttaki enfeksiyonun kontrolünde görev alır. Nötropeni nötrofil sayısına bağlı olarak hafif orta veya şiddetli olarak sınıflandırılır. Birçok standarda göre yetişkinler için kabul edilebilir en düşük sınır mikrolitre kan hacmine karşılık 1500 nötrofildir. Nötropeni ayrıca akut veya kronik ya da konjenital (doğumda var olan) veya edinilmiş olarak sınıflandırılabilir.
Nötropeniden kimler etkilenir?
Nötropeni herkeste olabilir; bazen bir enfeksiyondan kaynaklanır ancak sıklıkla kanser tedavisinin bir sonucu olarak ortaya çıkar. Kemoterapi alanların %50 sinin nötropeni geliştireceği tahmin edilmektedir.
Nötropeninin Nedenleri Nelerdir?
Nötrofiller üretildiklerinden daha hızlı tüketilir veya kemik iliği ilk etapta yeterli nötrofil üretemezse nötropeni oluşur. Örneğin şu durumlarda:
• Hepatit, tüberküloz, sepsis veya Lyme hastalığı gibi enfeksiyonlar
• Kemoterapi dahil ilaçlar; kemoterapi nötropeninin en yaygın nedenlerinden biridir
• Kanser ve diğer kan/kemik iliği bozuklukları
• B12 vitamini, folat veya bakır gibi vitamin veya mineral eksiklikleri
• Crohn hastalığı, lupus ve romatoid artrit dahil otoimmün hastalıklar
Nötropeni Belirtileri Nelerdir?
Nötropeni, şu semptomları içerebilir:
• Ateş
• Ağrılar
• Şişkinlik
• Tekrarlanan enfeksiyonlar
Nötropeni Nasıl Teşhis Edilir?
Yaygın olarak uygulanan test tam kan sayımı olarak bilinen basit bir kan testidir. Bazı durumlarda belirli bir hastalıktan şüphelenildiğinde doktor kemik iliğinizi de test edilebilir.
Nötropeni İçin Tedaviler Nelerdir?
Bazı nötropeni tipleri tedavi gerektirmezken ateşli nötropeni (febril nötropeni) durumunda, tedavi şarttır. Doktorunuz enfeksiyona karşı antibiyotik reçete eder. Böyle bir durumda hastaneye yatışınız yapılarak antibiyotikleri intravenöz (damardan) olarak almanız sağlanır. Ateşli nötropeni tedavisi önemlidir tedavi edilmezse risk teşkil eder.
Nötropeni ilaçtan kaynaklı ise doktorunuz ilacı kesmenizi söyler; altta yatan bir hastalıktan kaynaklanıyorsa o hastalık tedavi edilir. Otoimmun bozukluğunuz varsa kortikosteroid reçete edilir.
Doktorunuz ayrıca beyaz kan hücrelerinin üretimini artıran ilaçlar da reçete edebilir. Genellikle iğne olarak verilen bu ilaçlara büyüme faktörü veya koloni uyarıcı faktör de denir.
Nötropeni Nasıl Önlenebilir?
Genel olarak nötropeniyi önlemek mümkün değildir. Özellikle doğuştan gelen nötropeni önlenemez. Bununla birlikte kemoterapi gören hastalarda büyüme faktörü enjeksiyonu ile beyaz kan hücresi üretimi teşvik edilir, kemoterapi dozajları veya zamanlaması değiştirilerek nötropeni önlenmeye çalışılır.
Nötropeniniz Varsa Enfeksiyonları Nasıl Önleyebilirsiniz?
Nötropeniniz varsa veya olmasına yatkınsanız enfeksiyonlara yakalanmamaya çalışmalısınız. Şu önerileri dikkate alarak enfeksiyonu önleyebilirsiniz:
• Ellerinizi su ve sabunla sık sık yıkayın.
• Evden çıkarken yanınızda alkol bazlı bir el dezenfektanı bulundurun ve kullanın.
• Doktorunuz öneriyorsa grip aşısını olabildiğince erken aldığınızdan emin olun.
• İnsan kalabalığından ve hasta insanlardan uzak durun.
• Yemek gereçlerini, fincanları, yiyecekleri veya içecekleri başkalarıyla paylaşmayın.
• Havluları, tıraş makinelerini veya diş fırçalarını başkalarıyla paylaşmayın.
• Çiğ meyve ve sebzeleri yıkayın.
• Çiğ et, balık ve kümes hayvanlarını diğer gıdalardan uzak tutun.
• Pişirmeye başlamadan önce mutfak yüzeylerini temizlemek için sıcak su ve sabun kullanın.
• Yiyecekleri uygun sıcaklıkta tam pişirin.
• Toprak işlerinde çalışıyorsanız eldiven kullanın.
• Evcil hayvan atıklarını toplamamalısınız eğer yapmak zorunda kalırsanız eldiven kullanın ve işiniz bittiğinde ellerinizi yıkayın.
• Dişlerinizi günde en az iki kez fırçalamak için yumuşak kıllı diş fırçası kullanın.
• Her gün duş alın ve cildinizin kuramasını ve çatlamasını önlemek için losyon kullanın.
• Sağlıklı beslenin.
• Dişlerle alakalı bir tedavi almadan önce antibiyotik reçete edilmesi gerekebileceğinden doktorunuza danışın.
• Vücudunuza piercing veya dövme yaptırmayın.
• Göl veya göletlerde yüzmeyin.
• Mümkünse kabız olmaktan kaçının .
Nötropeni tedavi edilebilir bir durumdur bu nedenle hastalığın seyri çoğu hasta için iyidir. Oluşabilecek enfeksiyonun tedavisi ve durdurulması çok önemlidir.
