İçindekiler
Overthinking, yani aşırı düşünme, bir durumu ya da olayı tekrar tekrar zihinde döndürmek, olasılıkları sürekli analiz etmek ve sonuçlara ulaşmakta zorlanmak şeklinde tanımlanabilir. Bu durum çoğu zaman geçmişte yaşananları sorgulamak ya da geleceğe dair senaryolar üretmekle karakterizedir. Sağlıklı düşünme sürecinden farklı olarak, overthinking kişiye çözüm sunmaktan çok mental yorgunluk ve duygusal zorlanma getirir. Zihinsel ruminasyon, sürekli sorgulama ve belirsizliğe olan tahammülü azaltma hali, kişinin karar verme becerisini zayıflatabilir ve günlük yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir.
Overthinking (Aşırı Düşünme) Belirtileri Nelerdir?
Aşırı düşünme durumu çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir:
– Aynı konu hakkında sürekli düşünme, “kafaya takma”
– “Ya şöyle olursa?” gibi olasılıklara karşı bitmeyen zihinsel senaryolar üretme
– Karar verme güçlüğü ve sık sık fikrini değiştirme
– Geçmişte yaşanan olaylara dair pişmanlık ya da suçluluk duygularıyla meşgul olma
– Uykuya dalmakta güçlük çekme, özellikle gece yatarken zihnin durmaması
– Konsantrasyon zayıflığı ve dikkat dağınıklığı
– Yoğun kaygı, huzursuzluk ya da sinirlilik hali
Bu belirtiler kişinin yaşam kalitesini düşürebilir ve depresyon ile anksiyete gibi ruhsal sorunlarla iç içe geçebilir.
Overthinking (Aşırı Düşünme) Neden Olur?
Aşırı düşünmenin altında birçok psikolojik, çevresel ve bireysel faktör yatabilir:
– Kaygı bozuklukları: Geleceğe yönelik aşırı endişe, sürekli analiz yapma eğilimini artırabilir.
– Geçmişte yaşanan travmalar: Kişi, geçmiş deneyimlerinden yola çıkarak benzer olumsuzlukların tekrar yaşanmasından korkabilir.
– Kontrol ihtiyacı: Belirsizliğe tahammül etmekte zorlanan bireyler, olayları kontrol altında tutmak amacıyla aşırı düşünmeye yönelebilir.
– Düşük benlik saygısı: Kendi kararlarını sorgulayan bireyler daha sık overthinking yapabilir.
– Mükemmeliyetçilik: Her şeyin “doğru” olmasına yönelik yüksek beklenti, karar alma süreçlerini uzatabilir.
Overthinking, her bireyde zaman zaman görülebilir; ancak süreklilik kazandığında psikolojik destek gerektirebilir.
Overthinking (Aşırı Düşünme) Durumu Nasıl Kontrol Edilebilir?
Aşırı düşünme eğilimini kontrol altına almak mümkündür. Bunun için uygulanabilecek bazı yöntemler şunlardır:
– Farkındalık geliştirme: Zihnin aşırı meşgul olduğunu fark etmek ilk adımdır. “Şu anda neyin üzerinde düşünüyorum?” sorusu bu farkındalığı sağlar.
– Zihinsel sınırlar koymak: Kendinize gün içinde belirli bir “düşünme zamanı” tanıyabilir, bu süre dışında gelen düşünceleri erteleyebilirsiniz.
– Yazmak: Düşünceleri yazıya dökmek, zihni boşaltmaya ve düşünceleri somutlaştırarak düzenlemeye yardımcı olur.
– Gevşeme teknikleri: Nefes egzersizleri, meditasyon veya yürüyüş gibi gevşetici aktiviteler zihinsel yoğunluğu azaltabilir.
– Profesyonel destek almak: Aşırı düşünme yaşam kalitesini olumsuz etkilemeye başladığında bir psikologla görüşmek, altta yatan nedenlerin keşfi ve uygun baş etme yollarının geliştirilmesi açısından önemlidir.
Aşırı düşünme temelde kontrol edilemeyen yoğun kaygı hissinin bir belirtisi olarak karşımıza çıkar. Kaygı her zaman hayatta vardır ve bazen olmalıdır da; fakat işlevselliği bozduğu noktada hedef kaygıyı tamamen yok etmek olmamalıdır. Kaygıyı kontrol altına alabilmek, aşırı düşünmenin önüne geçer. Nefes egzersizleri, meditasyon ve doğa yürüyüşleri kaygıyı kontrol etme hususunda önemli rol oynar.
Örnek Nefes Egzersizi:
4-7-8 Nefes Tekniği:
1. Rahat bir şekilde oturun ya da uzanın.
2. Burnunuzdan 4 saniye boyunca derin bir nefes alın.
3. Aldığınız nefesi 7 saniye boyunca tutun.
4. Ardından 8 saniye boyunca ağzınızdan yavaşça nefes verin.
Bu döngüyü 4 kez tekrarlayarak uygulayabilirsiniz. Düzenli uygulama, bedenin gevşemesine ve zihinsel sakinliğin artmasına katkı sağlar.
