Neden Koku ve Tat?
Özellikle COVID-19 pandemisi sırasında önemi anlaşılmaya başlanan koku ve tat bozuklukları, aslında farkındalığı yeni yeni kazanılmaya başlanan ciddi bir sağlık sorunudur. Koku ve tat duyuları, görme, işitme ve dokunma duyuları ile birlikte toplam beş duyumuzdan ikisi olup kimyasal duyularımızdandır. Bebeklikte annemizin kokusu alarak iletişime başladığımız hayatımızda, yediğimiz gıdaların tadını almakta, kişilerarası diyalog kurmada hatta sağlıklı bir cinsel hayat sürdürmede koku duyusu sağlıklı olması çok önemlidir.
Ne Kadar Sıklıkta?
Dünya toplumlarının yaklaşık %5’i hiç koku alamamaktadır. Elli yaşın üzerinde bu oran %25’lere çıkmaktadır. Koku duyusunun olmaması gündelik yaşam içerisinde çeşitli sıkıntılara neden olmaktadır. Yaşlı nüfusun yalnız yaşadığı ülkelerde bu duyunun olmamasından dolayı ölümler sıklıkla meydana gelmektedir. Doğalgaz zehirlenmesi, gıda intoksikasyonu gibi sonuçlar ortaya çıkmaktadır.
Neden Olur?
Koku ve tat bozuklukları üst solunum yolu ve sinüs enfeksiyonlarından sonra, kafa travmaları sonrasında, bazı ilaçlar yan etkisiyle oluşabilmekle beraber beyin nöronlarının ölümü ile seyreden Alzheimer, Parkinson hastalığı gibi hastalıklar klinik olarak aşikar hale gelmeden birkaç yıl öncesinde bu duyularımız bozulabilmektedir.
Nasıl İncelenir?
Koku ve tat bozukluklarının değerlendirilmesinde hem ağız, burun gibi organlarımız hem de beyin detaylı olarak incelenmektedir. Böylece koku duyusunun işlenmesi için rol alan koku mukozaları, koku soğancığı ve kokunun beyindeki yolakları gözden geçirilmiş olmaktadır. Objektif bozukluk olup olmadığını anlamak için koku test bataryaları ve tat testleri uygulanmaktadır. Ayrıca koku duyusunun işlendiği koku soğancığının radyolojik ölçümleri yapılmaktadır. Koku test bataryalarımız, dünyada ve Türkiye’de geçerliliği ispatlanmış, akademik çalışmalarla verimliliği gösterilmiştir.
Nasıl Tedavi Edilir?
Sebepe yönelik araştırmalar ve değerlendirmeler yapıldıktan sonra, deneyimli doktorlarımız cerrahi ve/veya medikal yöntemlerle koku-tat bozukluğu olan hastalarımızı tedavi etmektedir. Daha da ötesi, koku rehabilitasyonu uygulanarak kaybedilen yetilerin tekrar kazanılması sağlanmaktadır.
Koku Rehabilitasyonu Nedir?
Nasıl ki inme gibi hastalıklar nedeniyle kaybedilen motor beceriler fizik tedavi yöntemleri ile yeniden kazandırılmaya çalışılıyorsa kaybedilen koku ve tat duyuları içinde koku rehabilitasyonu yapılabilmektedir. Bu kapsamda en az 4 farklı çeşitten oluşan koku setleri hastaya günlük olarak koklatılmaktadır.
